Yazarlar: Hatice Ekici Tağa, Sümeyye Uçar, Bensu Özdemir
4 Mayıs 2021 tarih ve 2021/2 sayılı Reklam Kurulu kararı ile kabul edilen “Sosyal Medya Etkileyenler Tarafından Yapılan Ticari Reklamlar ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz” (“Kılavuz") 5 Mayıs 2021’de Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlandı. Kılavuz ile “influencer” olarak bilinen sosyal medya etkileyicilerinin yaptıkları ticari reklamlara ilişkin olarak usul ve kurallar belirlenmiştir.
Bu kapsamda, Kılavuz ile “sosyal medya” ve “sosyal medya etkileyicisi” tanımı yapılarak, sosyal medya etkileyicisinin yükümlülükleri ve uyulması gereken temel ilkeler açıklanmıştır. Kılavuza göre, sosyal medya “sosyal etkileşim amacıyla kullanıcıların internet ortamında metin, görüntü ve ses gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkân sağlayan gerçek veya tüzel kişileri” vesosyal medya etkileyicisi ise “sosyal medya hesabı üzerinden kendisine veya reklam verene ait bir mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla pazarlama iletişiminde bulunan kişi” olarak tanımlamaktadır.
Temel İlkeler
· Reklamların, açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmesi ve ayırt edilebilir olması zorunlu olup, örtülü reklam yapılması yasaktır.
· Maddi kazanç ve/veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydaların sağlandığı paylaşımlarda, sosyal medya etkileyicisi tarafından bu durumun Kılavuz’da yer alan #Reklam, #İşbirliği gibi etiketler kullanılarak açıkça belirtilmesi zorunludur.
· Kullanılan etiket ve açıklamalar:
o Paylaşım içinde kullanılan renklerden ve arka fondan ayırt edilebilir nitelikte ve kolaylıkla okunabilir büyüklükte olmalıdır.
o Tüketicilerin paylaşımla ilk karşılaştıkları anda başka bir şey yapmalarına gerek kalmadan paylaşımın ticari reklam olduğu anlaşılacak biçimde ve konumda belirtilmelidir.
o Paylaşımda başka etiket veya açıklamalara yer verilmesi durumunda, bu etiket veya açıklamalar arasında görünebilir şekilde belirtilmelidir.
o Paylaşımın yer aldığı mecranın ara yüz ve teknik özellikleri de dikkate alınarak tüketiciler tarafından ilk bakışta fark edilebilecek biçimde sunulmalıdır.
Etiket Kullanımı
1. Video Paylaşım Mecralarında Yapılan Reklamlar
Video içinde sürekli olarak veya videonun başlığında ya da açıklama kısmında veya ilgili reklamın geçeceği bölümün başında tüketicileri “daha fazla oku” gibi bir alanı tıklamak zorunda bırakmadan yazılı ve sözlü olarak Kılavuz’da belirtilen “Bu video, [reklam veren] ile ücretli işbirliğini içermektedir” gibi açıklamalardan en az birine yer verilir.
2. Fotoğraf ve Mesaj Paylaşım Mecralarında Yapılan Reklamlar
Paylaşılan fotoğrafın ve/veya mesajın içinde ya da altında veya açıklamalarında reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biriyle birlikte Kılavuz’da belirtilen #Reklam, #İşbirliği gibi etiketlerden ya da “@[Reklam veren] tarafından sağlandı” gibi açıklamalardan en az birine yer verilir.
3. Podcast Aracılığıyla Yapılan Reklamlar
Yayının başında, ortasında ve sonunda, yazılı ve sözlü olarak Kılavuz’da belirtilen “Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir” gibi açıklamalardan en az birine yer verilir.
4. İçeriğin Yalnızca Kısa Bir Süre İçin Görülebildiği Mecralarda Yapılan Reklamlar
Paylaşım süresince reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biri ile birlikte Kılavuz’da belirtilen #Reklam, #Sponsor gibi etiketlerden ya da “@[Reklam veren] ile işbirliği” gibi açıklamalardan en az birine yer verilir.
Sosyal Medya Etkileyicilerinin Yükümlülükleri
Kılavuz uyarınca sosyal medya etkileyicisi;
1. Deneyiminin bulunmadığı bir mal veya hizmete ilişkin, onaylayacak ya da deneyimlediği algısı yaratacak şekilde paylaşımda bulunamaz.
2. Mevzuata aykırı şekilde bir mal veya hizmete ilişkin sağlık beyanında bulunamaz.
3. Bir mal veya hizmete ilişkin nesnel, ölçülebilir, sayısal verilere dayanmayan ve ispatı mümkün olmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamaz.
4. Doktor, diş hekimi, veteriner hekim ve eczacılar ile sağlık kuruluşları tarafından sunulan mal veya hizmetlere yönlendirmede bulunamaz, bu mal veya hizmetlerin tanıtımını yapamaz.
5. Reklam veren tarafından hediye edilmiş bir mal veya hizmeti satın aldığı izlenimi oluşturamaz.
6. Reklam verenden maddi kazanç ve/veya ücretsiz ya da indirimli mal veya hizmet gibi faydalar sağladığı süre boyunca kendisinin sadece bir tüketici olduğu izlenimi oluşturamaz.
7. Herhangi bir malın ticari reklamında, efekt veya filtreleme uygulamalarını kullanması durumunda görüntünün filtrelendiğini açıkça belirtir.
8. Sosyal medya aracılığıyla bir mal ve/veya hizmet hakkında iletişim kurmak için sistematik olarak sahte veya var olmayan kimlikleri toplu olarak oluşturamaz ve/veya kullanamaz.
Reklam Verenlerin Yükümlülükleri
Kılavuz uyarınca, reklam verenler aşağıdaki hususlarda yükümlüdür:
· Sosyal medya etkileyicilerini Kılavuz hükümleri hakkında bilgilendirme
· Sosyal medya etkileyicilerinin ilgili kanun ve yönetmeliklere uymasını isteme
· Sosyal medya etkileyicilerinin üçüncü şahısları kullanmasına izin verildiği durumlarda, üçüncü şahısların da belirtilen yükümlülüklere uyması gerektiğine dikkat çekme
· Sosyal medya etkileyicilerinin yükümlülüklerini yerine getirmesi için çaba gösterme ve ihlallere karşı önlem alma
Reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşu olarak sosyal medya etkileyicilerinin her biri, bu Kılavuz maddelerine uyum konusunda ayrı ayrı sorumludur. Ancak reklam veren, sosyal medya etkileyicilerinin kendi sorumluluğu olduğu gerekçesine dayanarak belirtilen yükümlülüklerden kaçınamayacaktır.
Reklam Kurulu tarafından ilke kararı olarak kabul edilen bu Kılavuz, bundan sonra yürütülecek incelemelerde esas teşkil edeceğinden Kılavuz’da yer alan yükümlülüklere uyulması yüksek önem arz edecektir.
Comments