Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Kanun”) 07.07.2022 tarihinde değiştirilmiştir. Bu doğrultuda da Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.
İlgili Yönetmelik kapsamında elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıların (“ETAHS”) ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların (“ETHS”) yükümlülükleri, elektronik ticarette haksız ticari uygulamalar, hukuka aykırı içerik, aracılık sözleşmesi, elektronik ticaret lisansı ve elektronik ticarete ilişkin diğer hususlar düzenlenmiştir.
Amaç, daha küçük elektronik ticaret şirketlerinin rekabet etmesine yardımcı olmak ve adil rekabet ortamını sağlamak olsa da elektronik ticaret mevzuatındaki bu değişiklik ve gelişmeler, sıkılaştırma ve aşırı düzenleme nedeniyle birçok tartışmayı gündeme getirdi.
Bununla birlikte de Danıştay'da, Yönetmelik için yürütmenin durdurulması talep edildi. Yönetmelik'in hukuka aykırı içerik, fikri mülkiyet haklarının ihlali, aracılık sözleşmesi, ödeme hizmetleri, reklam ve indirim bütçesi dahil olmak üzere birçok maddenin yürütmesi durduruldu.
Yürütmenin durdurulması kararı ise Ticaret Bakanlığı tarafından temyiz edildi, bu sebeple ilgili hükümlerin uygulanmasının İdari Dava Daireleri Genel Kurulu tarafından incelenecektir.
Ayrıca Kanun'un ilgili hükümlerinin iptali için Anayasa Mahkemesi'nde de iptal davası açıldı. Anayasa Mahkemesi geçtiğimiz günlerde, belirlenen barajların aşılması halinde şirketlerin faaliyetlerini kısıtlayan hükümlerinin anayasaya uygun olduğuna karar vererek iptal talebini reddetti. Gerekçeli karar henüz yayınlanmamış olsa da İdari Dava Daireleri Genel Kurulu'nun, Anayasa Mahkemesi'ne paralel olarak Yönetmelik’in kanuna uygunluğuna ilişkin karar vermesi bekleniyor. İdari Hukuk Daireleri Genel Kurulu'nun Yönetmelik’in uygulanmasına ilişkin aldığı karar uyarınca, elektronik ticaret şirketlerinin yol haritasının Yönetmelik gerekliliklerine uyum sağlayacak şekilde güncellenmesi gerekebilir.
İdari Dava Daireleri Genel Kurulu'nun Yönetmelik’in yürütmenin durdurulması kararını değiştirmesi halinde uygulanacak hükümlerden bazıları şunlardır:
• ETAHS ve ETHS elektronik ticaret lisansı almak zorunda kalacak ve lisans ücretleri parasal eşiklere göre belirlenecektir.
• Büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ve ETHS'lerin reklam ve indirim bütçeleri kısıtlanmış olup, bu bütçeler net işlem hacmi gibi bazı ekonomik göstergeler ile orantılı olarak belirlenecektir. Sponsorluk giderleri için sınırlı bir muafiyet olsa da sponsorluk harcamaları da reklam bütçesi kapsamında değerlendirilecek.
• Ödemeler hariç olmak üzere, çok büyük ölçekli ETAHS’ler, kendileriyle aynı ekonomik bütünlük içinde olan bankaların, finansal kiralama şirketlerinin, faktoring şirketlerinin, finans şirketlerinin ve tasarruf finansmanı şirketlerinin hizmetlerini (krediler dahil) sunmasını kolaylaştıracak herhangi bir faaliyette bulunamayacaktır. Ayrıca, aynı iktisadi işletme bünyesinde bulunan elektronik para kuruluşları tarafından ihraç edilen elektronik paraları, ödeme kabulünü kolaylaştırıcı şekilde herhangi bir faaliyette kullanamayacaktır.
• Çok büyük ölçekli ETAHS’ler (i) kendi elektronik ticaret pazarındaki satışlar; (ii) elektronik ticaret hizmet sağlayıcısı olarak yaptıkları satışlar, ve (iii) elektronik ticaret sektörü dışındaki satışlar dışında eşya taşımacılığı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacaktır.
• ETAHS, üreticisinin kim olduğuna bakılmaksızın kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde satışa sunamaz veya bu malların satışına aracılık edemeyecektir.
Bu hükümler özellikle büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS/ETHS'lerin agresif reklam politikaları ile tüketiciyi yanıltıcı ve rekabet ortamını bozan uygulamaları izlemesini engellemeyi amaçlamaktadır. Reklam ve indirimler için ayrılabilecek bütçeler ile bu bütçeler kapsamında ayrılabilecek tutarların kazuistik yöntemle belirlenmesinde de haksız rekabetin önlenmesi amaçlanmaktadır.
Tüketiciler açısından bakıldığında, indirim bütçesindeki harcamalar düzenlenirken büyük miktarlarda indirim ve kampanyaların ortadan kalkması beklenmektedir. Ayrıca elektronik ticarette alternatif ödeme ve kargo yöntemlerinin kullanımı azalacaktır.
Önümüzdeki günlerde Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararını açıklayacak ve İdari Dava Daireleri Genel Kurulu, Yönetmelik’in uygulanmasına ilişkin kararını verecek olup Yönetmelik’in yürütmesinin durdurulmasına ilişkin kararla birlikte elektronik ticaret mevzuatında yeni bir dönem başlayacak.
Yazarlar: Hatice Ekici Tağa, Bensu Özdemir
Comments